Sławomir Mieleszko (1938-2021), Chasyd w sztrajmelu, 1997
Olej na płótnie, 72,5 x 62,5 cm (rama) / 59 x 48,5 cm
Sygnowany i datowany w lewym dolnym rogu.
Dane artysty na odwrocie.
Obraz pochodzi z kolekcji spadkobierców artysty.
*
Sławomir Andrzej Mieleszko – rzeźbiarz, malarz, wykładowca akademicki. Urodził się 30 kwietnia 1938 roku w miejscowości Nowy Świerżeń, w województwie nowogódzkim (dzisiejsza Białoruś). Pochodził z rodziny o wyjątkowo długiej i chwalebnej historii, sięgającej czasów przed założeniem dynastii Jagiellonów: jeden z jego przodków, Jan Mieleszko był bezpośrednim potomkiem Giedymina, znajdował się w poczcie, idącym ze swatami od Jagiełły do Jadwigi. Dalsze losy rodziny nieodmiennie związane były z historią Polski.
W 1939 roku rodzice artysty, zagrożeni wywózką, zdołali zbiec przed zbliżającymi sie wojskami sowieckimi: ostrzeżeni przez kolejarzy, wyjechali ostatnim transportem w kierunku Warszawy. Zamieszkali w leśniczówce w okolicach Zambrowa, gdzie ukrywali rodzinę żydowską.
W 1946 roku rodzina zamieszkała w okolicach Lublina. W 1957 roku Sławomir Mieleszko rozpoczął studia na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, na Wydziale Rzeźby. W 1963 roku uzyskał dyplom w pracowni prof. Bazylego Wojtowicza w roku.
Po ukończeniu studiów artysta zamieszkał napierw w Świdniku, potem zaś w Lublinie. W 1975 r. podjął pracę w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS, którego był współtwórcą, a później wieloletnim dyrektorem. Na uczelni pracował do lat 2000, jako profesor w Zakładzie Rzeźby Monumentalnej.
Prof. Sławomir Mieleszko jest autorem kilkuset rzeźb, w tym rzeźb plenerowych i monumentalnych pomników upamiętniających wydarzenia z historii Polski. Są to m.in.: Pomnik Konfederacji Tyszowieckiej (Tyszowce, 1964), Pomnik Partyzantów (Tomaszów Lubelski, 1966), Pomnik Dzieci Zamojszczyzny (Lublin, 1969), Pomnik Zwycięstwa (Radzyń Podlaski, 1970), Pomnik „Ku chwale żołnierza polskiego” (Świdnik, 1975), Pomnik Martyrologii Żydów Lubelskich ( Lublin, 1985), Pomnik Tadeusza Kościuszki (Chełm, 1982).
W latach 90. artysta zwrócił się również w stronę malarstwa. W jego twórczości dominują z jednej strony sielskie pejzaże, nawiązujące do tradycji polskiej malarstwa z XIX i XX w., z drugiej zaś portrety żydowskie. Ich geneza może mieć swoje źródło w wojennej historii rodziny – być może kilkuletni wówczas Sławomir zachował mgliste wspomnienia z okresu wojny, kiedy rodzina ryzykowała życiem udzielając schronienia Żydom. Niewątpliwie opowieści z tego czasu wielokrotnie były powtarzane w rodzinnym gronie, tym bardziej, że po wojnie matce artysty chciano przyznać medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata – odmowiła jednak jego przyjęcia, argumentując, że nie pomagała dla nagród, ale z odruchu serca i poczucia przyzwoitości. Co wiecej rodzina mieszkała w Lublinie – mieście, w którym przed wojną istniała bardzo znacząca wspólnota żydowska. Po wojnie pozostała więc pustka, wypełniona jedynie upiornym sąsiedztwem terenem dawnego obozu koncentracyjnego na Majdanku.
Anonimowe portrety chasydów, pozbawione jakichkolwiek elementów anegdotycznych, niczym zawieszne w próżny, są być może galerią owych nieistniejących już ludzi, którzy przed wojną zamieszkiwały Lublin. Z kolei mroczne portrety tragicznych postaci – zapłakane dziecko, kobieta w łachmanach, dziewczynka z zapadniętymi policzkami – bez cienia wątpliwości nawiązują do wojennych dramatów. Tematy wojenne stanowią zresztą pomost pomiędzy malarstwem artysty, a jego twórczością rzeźbiarską. Odnajdujemy je nie tylko w monumentalnych pomnikach, ale także w mniejszych formach, np. w płaskorzeźbach z brązu, prezentowanych na aukcji (nr 29 Wojna oraz nr 30 Dzieci getta warszawskiego).
Sławomir Mieleszko prezentował swoje prace na kilkanastu wystawach indywidualnych i wielu wystawach zbiorowych. Był zdobywcą licznych nagród i wyróżnień w konkursach rzeźbiarskich. Został także nagrodzony licznymi nagrodami i odznaczeniami, m.in. Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za całokształt pracy twórczej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, czy medalem Ministra Edukacji Narodowej. Sławomir Mieleszko zmarł 13 maja 2021 r. w Warszawie.
