Jankiel Adler, MARTWA NATURA Z LANGUSTAMI, 1929-1930

50,0 x 40,0cm - olej, płótno

sygnowany l.g.: Adler

 

Obraz, ze względu na ukazane skorupiaki, najprawdopodobniej powstał w czasie pobytu artysty na Majorce lub w Hiszpanii w latach 1929-1930. Po tej podróży w twórczości Adlera nasiliły się bowiem tendencje do abstrakcji.

Jankiel Adler pochodził z rodziny chasydzkiej. Studia artystyczne rozpoczął w Polsce. W 1912 był w Jugosławii, gdzie uczył się zawodu grawera, następnie (do 1918) kształcił się pod kierunkiem Gustawa Wiethüchtera w Kunstgewerbeschule w Barmen k. Düsseldorfu. W latach 1918-1920 przebywał w Warszawie i współpracował z grupą artystów żydowskich Jung Idysz. Namalował wówczas cykl ekspresjonistycznych, symbolicznych obrazów zainspirowanych sztukę El Greca i tradycją żydowską (Ostatnia godzina rabbiego). W 1920 wyjechał do Berlina, a następnie do Düsseldorfu, gdzie w 1926 wykonał malowidła w Instytucie Astronomicznym. Pod wpływem kubizmu malował wówczas stylizowane kompozycje figuralne. Wprowadzał mocny kontur określający formy i stosował zróżnicowaną, niemal reliefową fakturę, uzyskiwaną poprzez mieszanie farb z piaskiem, solą, gipsem czy woskiem. Po podróży na Majorkę i do Hiszpanii w latach 1929-1930 w jego twórczości nasiliły się tendencje do abstrakcji. W 1931 miał pracownię w Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie i wówczas nawiązał kontakt z Paulem Klee. W 1933 ze względów politycznych opuścił Niemcy, przenosząc się do Paryża. W 1925-1926 był w Polsce, później ponownie w Paryżu i w Cagnes-sur-Mer, gdzie mieszkał aż do wybuchu wojny. W 1940 wstąpił do formującej się we Francji armii polskiej. Przeniesiony wraz z odziałem do Szkocji, w 1941 został zdemobilizowany ze względu na stan zdrowia. Od 1943 mieszkał w Londynie i podlondyńskim Aldbourne. Po 1941 malował obrazy o mocniejszym kolorycie i monumentalnej formie budowanej na sposób kubistyczny. Obok dawnych tematów zaczerpniętych z żydowskiego folkloru, Biblii i Talmudu (Starzy rabini, Król Dawid), martwych natur, zwierząt itp. malował wówczas także obrazy o tematyce wojennej martyrologii Żydów (Treblinka, Inwalidzi, Zniszczenie). Obok malarstwa olejnego Adler zajmował się też akwarelą, rysunkiem i grafiką. Miał liczne wystawy indywidualne, m.in. w Łodzi (1918), Warszawie (1920, 1935), Wrocławiu (1931), Londynie (1946, 1948), Nowym Jorku (1948). Brał także udział w wielu wystawach zbiorowych, m.in. w 1933 w międzynarodowej wystawie w Nowym Jorku.