Salvador Dali (1904 - 1989), Góra Geriona (Ręce Anteusza) - „Boska Komedia” Canto XVI Inferno

Litografia, wymiary: 53 cm x 40 cm w świetle passe – partout o wym. 70 x 54 cm, edycja limitowana 500 egzemplarzy, papier welinowy Arches, każda grafika jest indywidualnie numerowana ołówkiem l.d.: 80/500, sucha pieczęć – Certyfikowany Dali Dalart NV, Prawa autorskie 1981 l.d; oryginalny certyfikat,
Kompozycja Salvadora Dali znany pod tytułem„Góra Geriona” lub „Ręce Anteusa” została stworzona w ramach cyklu
prac inspirowanych "Boską Komedią" Dantego Alighieri. Dali w 1951 roku otrzymał zlecenie od włoskiego rządu na
stworzenie 100 ilustracji przedstawiających różne piekielne, czyśćcowe i niebiańskie wizje, opisywane w tej epopei.
„Góra Geriona” odnosi się do jednego z fragmentów z piekła – Canto XVI "Inferno".
W pieśni 16 Dante wraz z Wergiliuszem schodzą w kierunku ósmego kręgu piekła, gdzie spotykają złego olbrzyma
Geriona, istotę o przerażającym wyglądzie – posiada on ludzki tors, lecz dolną część jego ciała to wąż z kolczastym
ogonem. Jego zadaniem jest transportowanie dusz przez otchłanie piekielne. Ta postać symbolizuje oszustwo i
podstęp.
W tej kompozycji kluczowy jest motyw „dłoni” podtrzymujących dwie postacie, które prawdopodobnie symbolizują
Dantego i Wergiliusza. Dali wykorzystał motyw rąk, które w niepokojący, ale ochronny sposób otaczają postacie,
nadając im niemal boską siłę. Te wielkie dłonie symbolizują potęgę i monumentalność Anteusza, jednocześnie
stanowiąc ochronę i wsparcie dla Dantego i Wergiliusza w ich podróży przez piekielne kręgi.
Anteusz(gr. Antaios, łac. Antaeus) był postacią z mitologii greckiej, znanym przede wszystkim jako gigant i syn boga
morza Posejdona oraz bogini Ziemi Gai. Jego najważniejszą cechą była niezwykła siła, którą czerpał z kontaktu z
ziemią – swoją matką, Gają. Za każdym razem, gdy dotykał ziemi, jego moc się odnawiała, czyniąc go praktycznie
niepokonanym w walce, aż do momentu, gdy zmierzył się z Heraklesem (Herkulesem).
Anteusz symbolizuje niepokonaną siłę pochodzącą z kontaktu z naturą i ziemią, ale też jest metaforą tego, że każda
potęga ma swoje ograniczenia i można ją przezwyciężyć, gdy pozna się jej źródło.
W kontekście „Boskiej Komedii” Dantego, Anteusz pojawia się w kręgu olbrzymów w piekle (Krąg Dziewiąty), którzy
zostali skazani za swoją pychę. Anteusz pomaga Dantemu i Wergiliuszowi, przenosząc ich do niższego kręgu piekła,
co odzwierciedla jego mitologiczną siłę fizyczną.
Styl Dalego łączy elementy mistyczne i abstrakcyjne, a także przemyślaną deformację rzeczywistości. W tej ilustracji
uchwycił on nie tylko istotę "Inferno" Dantego, ale także swoje charakterystyczne poczucie surrealizmu. Jest to
doskonały przykład, jak Dali łączył symbolikę literacką z własnymi surrealistycznymi wizjami.
Ilustracje Salvadora Dalego do "Boskiej Komedii” Dantego Alighieri zdobyły zarówno uznanie, jak i wzbudziły
kontrowersje na arenie międzynarodowej. Projekt ten miał na celu uczczenie 700. rocznicy urodzin Dantego i
początkowo został zlecony przez włoski rząd w 1950 roku. Decyzja, by to właśnie Dali, hiszpański surrealista,
ilustrował dzieło uważane za fundament włoskiej literatury, spotkała się z mieszanymi reakcjami.
W związku z tymi kontrowersjami, włoski rząd ostatecznie wycofał się z projektu. Mimo to, Dali kontynuował pracę nad
ilustracjami, które ostatecznie zostały wydane przez francuskie wydawnictwo. Mimo początkowych kontrowersji, z
czasem ilustracje Dalego zaczęły być cenione za ich unikalność i odważną interpretację. Dali stworzył 100 akwareli, po
jednej do każdej pieśni z "Boskiej Komedii", które ukazują nie tylko treść poematu, ale także surrealistyczną wizję
świata Dalego.
Ilustracje Dalego były wystawiane na wielu prestiżowych wystawach na całym świecie, m.in. w muzeach sztuki w
Stanach Zjednoczonych, Europie i Azji. Z czasem stały się jednymi z jego najbardziej znanych prac graficznych.
Dali swoim surrealistycznym podejściem do tak klasycznego dzieła, jak "Boska Komedia", wpisał się w tradycję
reinterpretacji kanonicznych utworów literackich przez nowoczesnych artystów. Dziś jego ilustracje do "Boskiej
Komedii" są postrzegane jako wyjątkowe dzieło sztuki, które z powodzeniem łączy klasykę z nowoczesnością i
innowacyjnością.