Salvador Dali (1904 - 1989), Oszuści - „Boska Komedia” Canto XXII Inferno

Litografia, wymiary: 56 x 39 cm w świetle passe – partout o wym. 72 x 54 cm, edycja limitowana 500 egzemplarzy, papier welinowy Arches, każda grafika jest indywidualnie numerowana ołówkiem l.d.: 120 /500 oraz sygnowana faksymile podpisu Dali pod kompozycją, sucha pieczęć – Certyfikowany Dali Dalart NV, Prawa autorskie 1981 l.d, na odwrociu pieczęć Fundacji Gala-Salvador Dali; oryginalny certyfikat.

Kompozycja Salvadora Dali pod tytułem „Oszuści” znana również pod innymi tytułami „Kłamcy” i „Malwersanci”,
została stworzona w ramach cyklu prac inspirowanych " Boską Komedią" Dantego Alighieri. Dali w 1951 roku otrzymał
zlecenie od włoskiego rządu na stworzenie 100 ilustracji przedstawiających różne piekielne, czyśćcowe i niebiańskie
wizje, opisywane w tej epopei.
Pieśń XXII z " Piekła" w" Boskiej Komedii" Dantego Alighieri kontynuuje opis podróży Dantego i jego przewodnika
Wergiliusza przez ósmy krąg piekła, znany jako „Malebolge” (Złe Doły). Krąg ten jest podzielony na dziesięć bolgii,
czyli rowów, z których każdy przeznaczony jest dla innego rodzaju grzeszników. W XXII pieśni bohaterowie
przebywają w piątej bolgii, gdzie znajdują się dusze osób, które za życia były oszustami i oszukiwały w interesach.
Przedstawiona scena jest pełna mroku i tajemniczości, w której postacie – dusze potępione – stoją na skale nad
otchłanią, w którą muszą skoczyć. Nad potępionymi czuwa grupa diabelskich strażników, zwanych Malebranche (Złe
Szpony). Malebranche są przedstawieni w groteskowy, niemal komiczny sposób, choć ich działania są brutalne. W
tej pieśni kluczową rolę odgrywają diabły, które drwią z dusz i cieszą się z ich cierpień.
Pieśń XXII to opowieść o tych, którzy za życia oszukiwali innych dla własnych korzyści, a teraz cierpią na wieczność w
gorącej smole, co jest alegorią ukrytych, ciemnych działań, które przynoszą im wieczną karę.
Ilustracje Salvadora Dalego do "Boskiej Komedii" Dantego Alighieri zdobyły zarówno uznanie, jak i wzbudziły
kontrowersje na arenie międzynarodowej. Projekt ten miał na celu uczczenie 700. rocznicy urodzin Dantego i
początkowo został zlecony przez włoski rząd w 1950 roku. Decyzja, by to właśnie Dali, hiszpański surrealista,
ilustrował dzieło uważane za fundament włoskiej literatury, spotkała się z mieszanymi reakcjami.
Po ogłoszeniu decyzji o powierzeniu tego zadania Dalemu, we Włoszech wybuchły protesty. Wielu krytyków uważało,
że ilustrowanie "Boskiej Komedii", tak ważnego dzieła w literaturze włoskiej, powinno być zlecone rodzimemu artyście,
a nie zagranicznemu twórcy. Dali, mimo swojej sławy, był artystą surrealistycznym, co dla wielu wydawało się
nieodpowiednie w kontekście klasycznego dzieła Dantego.
W związku z tymi kontrowersjami, włoski rząd ostatecznie wycofał się z projektu. Mimo to, Dali kontynuował pracę nad
ilustracjami, które ostatecznie zostały wydane przez francuskie wydawnictwo. Mimo początkowych kontrowersji, z
czasem ilustracje Dalego zaczęły być cenione za ich unikalność i odważną interpretację. Dali stworzył 100 akwareli, po
jednej do każdej pieśni z " Boskiej Komedii", które ukazują nie tylko treść poematu, ale także surrealistyczną wizję
świata Dalego.
Dali przekształcił średniowieczne wizje Dantego w swoje charakterystyczne, surrealistyczne obrazy, pełne
zniekształceń, dziwnych form i niesamowitych symboli. Jego prace były bardziej psychologiczną i subiektywną
interpretacją " Boskiej Komedii", niż klasyczną ilustracją. To właśnie ten nowatorski i osobisty styl zyskał uznanie wśród
krytyków i kolekcjonerów sztuki na całym świecie.
Ilustracje Dalego były wystawiane na wielu prestiżowych wystawach na całym świecie, m.in. w muzeach sztuki w
Stanach Zjednoczonych, Europie i Azji. Z czasem stały się jednymi z jego najbardziej znanych prac graficznych.
Dali swoim surrealistycznym podejściem do tak klasycznego dzieła, jak " Boska Komedia", wpisał się w tradycję
reinterpretacji kanonicznych utworów literackich przez nowoczesnych artystów. Dziś jego ilustracje do " Boskiej
Komedii" są postrzegane jako wyjątkowe dzieło sztuki, które z powodzeniem łączy klasykę z nowoczesnością i
innowacyjnością.